Benvenuto nel Sito dell`Associazione Culturale  Messaggero Sardo

HomeStoria e CulturaIn LimbaPoesie in SardoSu mundhu de sa poesia de Cristoforo Puddu – Febbraio 2016

Poesie in Sardo

Su mundhu de sa poesia de Cristoforo Puddu – Febbraio 2016

 La “Nugoro amada” del canonico Giuseppe Solinas

 

Nel proseguire le pagine della rubrica di poesia dedicate ai religiosi che hanno amato coltivare il componimento di versi in limba, non poteva mancare il canonico teologo del Capitolo di Nuoro Antonio Giuseppe Solinas (1872-1903). Noto popolarmente come Canonico Solinas, fu certamente “un ottimo” e singolare sacerdote stimato come professore di dogmatica e conquista una fama da poeta con versi ispirati alla sua Nuoro; da vero nuorese apprezzava “l’incomparabile” prelibatezza e qualità del vino di Marreri, il valore della libertà e la passione incondizionata per la poesia.

L’eclettico Solinas, nella sua breve ed intensa vita interrotta  a soli 31 anni “di mal sottile”, si cimenta nella composizione lunga Su contu de Noè ( proemio e poema in 7 canti, in cui si narra la storia dell’arca con gustoso umorismo); scrive realisticamente e con linguaggio genuino della sua esperienza di studente in seminario a Sassari; compone preziosi mutos, liriche di estrema purezza e sonetos che sono alti esempi di “ritrattistica” (Su nugoresu) ed ironia o di profonda e sofferta tristezza per l’emigrazione (Adios Nugoro amada).

 

 

Su contu de Noè

Como ch'es cuncordada

sa tuchedda, ei su conzu amus a prontu,

contamus unu contu,

arrostindenos fava a fochilada.

 

Zertu, su gardu freu

est esca bona, ma piccata a còlica:

a sa fava campòlica

s'asprighin' andat chei sa man’e Deu!

 

Su caloreddu lenu

arziat a massidas sos rujores;

arzian sos papores

a sa mente chi curret senza frenu.

 

Cuntentu chei custu

m'assestat cantu nemos nd'at gosau,

si no est chi provau

l'appat Noè cand'at fattu su mustu,

 

Noè, su patriarca

dinnu zertu de bantos immortales,

chi pustis ch'animales

e omines sarbau at totu in s'arca

 

Chin s'azudu divinu

sa prima binza in sa terr'at prantau,

e posc'at binnennau

e dae s'achin'at fattu su binu,

 

e chin su primu binu

s'at piccau sa prima cothichina,

e, rattu, in sa cochina

che graddarone andabat a rodinu.

 

No, no est paristoria

nen b'at de rider, compare Bobò;

lu credazas o no,

su contu 'e Noè b'est in s'Istoria.

 

Lu contabat su legu

colande pro sa chirca a su cumbentu;

dego l'istabo attentu

e nde l'appo imparau intreg'intregu.

 

Non pesedes bulluzzu

e iscurtae attentos eccanteddu;

ma prima su conzeddu

mi daze ca m'iffundo su gurguzzu.

 

 

Canto I

 

Er dae s'annu domine

(coment'est in su libru lezistrau)

chi Deus nechidau

nât: «M'arrepento ch'appo fattu s'omine».

 

E senza cuncustoria,

de su tottu dezidet de l'isperder.

Ma poi-pro non perder

de s'omine s'arrazza ei sa memoria,

 

a Noè (Patriarca

chi non poniat pede a sa formica,

ca fit fattu a s'antica)

li fachet facher una grande barca.

 

Li nât chi lestramente

si nd'intret chin sar bestias tot'a cropa,

ca in breve s'iscopa

diat colare pro cada bivente.

 

Noè, senz'istentare,

si zaccat duos poddiches a bucca,

e, uffrande che busucca

sos càvanos, iscappat a fruschiare.

 

A mùilios, a surbùschios,

a zàrridos, a òrrios, a milios,

a appeddos, a pilios

curriana sar bestias a sor fruschios.

 

Noè totu las chirriat

a intr'e s'arca, e - a boches che missu -

iffattu nd'intrat issu,

a sa janna s'istanca l'acchirriat.

 

Ei su tempus si mùricat.

Nuer garrigar d'abba dae mare

cominzan a arziare

a  s'àghera inchietta chi s'iscùricat.

 

Derettu at trumentau

a progher cada gùttiu cant'un obu;

unu zilindru nobu

unu gùttiu a unu at istampau!

 

E ghettand'abba a cartos

istat baranta dies fittianu,

tottu a unu tamanu,

finas chi tuttat sor montes prus artos.

 

 

Unu pranzu ‘e seminariu

Ite bellesa cando sos istranzos

intran a tazu a sa mesa comune,

parene propriu tantos canes lanzos

ch'an segadu sa fune,

 

e chi a logu 'e reccattu s'iscappan

agudos, cegos dae su jeunzu,

bulluzan e devoran cant'acciappan

e istan a murrunzu.

 

Caiu si fachet unu mattimurru

in d'unu prattu 'e brodalla nighedda

e nde zaccat sas manos ei su murru

che porcu in sa conchedda.

 

Tiziu no at prus mura 'e pane,

e un archile berbechinu a mossos

s'aggarrat, arranzende cale cane,

e si rodet sos ossos.

 

Semproniu, pesadu in su cuile,

abesu a manicare in su corcarju,

s'isforzat pro cumparrer prus gentile

ma est semper porcarju.

 

Faveddat semper de latte cracau,

de colostra, de merca e de junchetta...

ma si li nana ch'est istimpanau

subitu s'inchiettat.

 

Cand'at casu salidu chin recottu

li sun tottu inimigos e molestos;

ma si non d'at sun bonos, ca de tottu

issu mundat sos restos.

 

Ecco a Meviu (un atteru titule

chi non biet su prattu 'e su famene!)

abbunzande una fitta 'e cordule

garrigu 'e bascaramene;

 

e nat ch'est un'irgrisiu, ma finghet,

e in su brodu iffundet pro ch 'ammoddichet

s'urtim'oru de pane, e si nde linghet

su murru ei sos poddiches.

 

Fulanu castigadu - su mischinu! -

un'ou cottu a fura s'at battidu.

Lu segat... ecc'un'anca 'e puddighinu...

pérdiu est lugunidu!

 

Ma pensat ch'est sa matta asciucc'asciucca

e cascat die die si l'imbolat...

tancat sos ojos, aperit sa bucca

e che bonu nde colat!

 

E prandende chin tale cumpagnia

chi 'est ch'at tantu s'istomacu forte

chi potat bider tanta trojeria

senza chi si li bortet?

 

Eppuru deo benzo dae lontanu

pro godire de custu piachere,

e pago chent'iscudos a sa manu...

chie custu at a crere?

 

 

Mutu

Puzones chi brincades

supra sa nuda chima

chin boche intenerida

pranghende su beranu

 

Su piantu est'imbanu

prite l'appo perdida

non godo che a prima

sa bella libertade.

 

 

 

Su sonniu

Chin d'una canistedda 'e pan'iffustu

settiu 'ancas a ruche in su fochile

sonniau mi so cust'impuddile

cochende un'ispidada 'e pett'arrustu.

 

Unu conzu a s'antica pren' 'e mustu

a costazu juchio e una barile,

chi a buffare amabile e gentile

mi cumbidabat tot'ora chin gustu.

 

E a furri' a furriu a rujore

a focu lenu cochiat sa petta,

nde consolabat solu chin s'odore.

 

Ma cando nde la boco e che l'ispizo

ecco s'isveglia a sonare deretta',

m'ischido, e chi fit sonniu m'abbizo!

 

 

 

Su Nugoresu

Bellu d'aspettu, forte e corazzudu,

amante de sa patria e de s'onore,

amat s’amigu de sinzeru amore,

ponet sa bida pro li dare azzudu.

 

Er beffulanu, mandrone e limbudu,

brigantinu, e irroccat che pidore;

mantenet tottu bida su rancore,

bibet che turcu, e cottu est tusturrudu:

 

pippat continu e fachet s'ispaccone;

de lesorja si tirat a s'ispissu,

furat sempes cand'at occasione.

 

In s'idea chi piccat restat fissu...

Insumma, est robba de recrusione.

Ma sa fama... oh sa fama, est pejus d'issu!

 

 

Adios, Nugoro amada
Adios, Nugoro amada
prite parto a terra anzena,
chin crudelissima pena
ti lasso terra istimada.

Ca est già bennida s'ora
de partire dolorosa;
già de purpura e de rosa
s'oriente si colora.

Frade, sorre, mama, amante,
dilettos parentes mios,
chin su coro lacrimante
a tottus bos naro adios.

 

 

 

Questo sito o gli strumenti terzi da questo utilizzati si avvalgono di cookie necessari al funzionamento ed utili alle finalita illustrate nella pagina di policy e privacy.

Chiudendo questo banner , scorrendo questa pagina,cliccando su un link o proseguendo la navigazione in altra maniera, acconsenti all`uso dei cookie. Per saperne di piu'

Approvo

Pubblicità big

Archivio

In questa sezione potrai trovare tutti i numeri del "Messaggero Sardo" dal 1969 al 2010

Archivio Nuovo Messaggero Gds Online...

Circoli

Elenco completo di tutti  i circoli sardi in Italia e nel Mondo, le Federazioni e le Associazioni di tutela.

Sport

Le principali notizie di tutti gli sport.

In Limba

Le lezioni in limba, il vocabolario e le poesie in limba.

doğal cilt bakımı doğal cilt bakımı botanik orjinal zayıflama ürünleri doğal eczane avon