La rappresentanza ventennale dei poeti emigrati al premio “Seunis-Tiesi”
Nell’ormai lontano 1970, in una stagione di grande attenzione verso la valorizzazione della cultura e della limba sarda, il premio “Ozieri” istituisce una sezione riservata ai poeti emigrati. Il sostegno della pubblicazione de “Il Messaggero sardo” fu immediato; prima con la partecipazione di un rappresentante del giornale in giuria e successivamente con la messa in palio di un trofeo destinato alla migliore composizione di un poeta emigrato.
La poesia maturata nel disterru, rivitalizzata in stimoli e dal confronto, acquista carattere ed incisività nel rappresentare le significative tappe umane e sociali dell’esperienza esistenziale oltre la Sardegna. Nel corso dei decenni successivi, la rappresentanza poetica di sardi non residenti, dimostra di voler crescere e saper crescere. E non è solo la massiccia presenza numerica ai concorsi a caratterizzarla, ma soprattutto la qualità letteraria raggiunta nella pienezza di una maturità di contenuti e forme liriche da poesia universale.
Per gli emigrati – che hanno coltivato versi in spazi, tempi e culture diverse – riconoscimenti evidenziati anche nella recente pubblicazione antologica dei vint’annos de poesia del Prèmiu Seunis-Tiesi, curata da Clara Farina, Istevene Ruiu e Antoni Serra. Nel volume figurano le opere premiate di Nino Demurtas (Cassina de’ Pecchi/Tonara), Vittorio Falchi (Roma/Bonorva), Teresa Piredda (Perugia/Escolca), Mario Solinas (Torino), Tora Mudadu (Amsterdam/Usini), Nicola Uneddu (Padova/Thiesi) e si raccoglie il meglio di un lavorio linguistico e poetico ventennale; frutto di un evidente impegno che lega la scrittura in versi anche a testi di partecipata comunicazione sociale di interessante vitalità letteraria.
NOTES LONGAS de N. Demurtas
Su corpus e che issu
s’ànima
m’intendo pistorande
cada note.
Forsis sun sos pesos
graves chi ròddulan in intro
che codules de focu
chi brusian note note
distruende sa paghe de su pasu.
Ma deo, tostorrudu avantzo,
avantzo rucrande detzisu
su desertu
chene timer sa tempesta
chi a s’ispissa m’impedit
de bider bisiones de maghia.
Avantzo ca cherjo bider bene
su desertu de s’ànima!
Su cuzone ube sos pessos
si befan de mene,
brivàndemi de bider
in su idil’e s’ànima
chi est tot’unu chin mecus!
E a pustis it’apo a facher?
It’apo a narrer?
Proite devo narrer cosa?
Avantzo e in s’andata mea
che bido in su chelu inghisiu
sa luna innaseddada
chin correddos a oriente
ube su chelu est como
tinghèndesi de pùrpura.
S’arbèschia
m’àt a porrire su sole,
est tando chi ch’apo a cullire
una junta de lentore
pro su focu de intro!
Como avantzo, avantzo car’a sole
dassande sos pessos de focu
apilicaos a s’antarile de s’ànima.
Chin sa die ap’atzapare pache
ca peri dego so fizu de su sole!
--
SEROS DE IJERRU de V. Falchi
At a esser ca sun sas dies mùrinas
e nde falat luego sa note
e tenzo sa carena afriturida
chi mi benin sos ammentos
de sos beranos mios.
Ca mi sento torrare sos brios
e sos disizos de logos antigos
mi dia cherrer ponner in camminu
cun sa bèrtula a coddu
cun provistas de tzichi e casu
bestidu de gabbanu de fresi
cun su cuguddu in conca.
An a tenner atzesu su foghile
cun mulciones de chercu
sos betzos totu sètzidos a inghìriu
e s’ispidu girende,
sos nuscos de s’arrustu in coghina,
sos assazos de su binu nou
ch’iscaldit su coro.
Sa pesada improvisa de su bentu
nd’iscutinat sas ùltimas fozas sicas
lezereddas che pumas
e pàsidas falan bola ‘ola
fininde de coberrer su terrinu.
Tristu m’imbaro in domo e m’assacarro
ca sos beranos mi che sun fuidos.
Su fogu in su foghile,
sos profumos de sa domo antiga
los poto assaborare cun sa mente.
Ingaleno sos ojos
e lasso currer sos oriolos
che puddèrigos rudes sena brìglia.
Acò sa note cavacat sas cosas
e m’artuddat su coro de ‘iddia.
---
I ANT A LUXI de T. Piredda
…I ant a luxi ancora
is ogus tuus
in s’imperdau assoliau e lisu
undi t’apo anninniau
candu sa giovonesa mia
in s’ortu
de su totu e de su nudda
pratziat sa farinalla
po non donai aciotu
a sa pipialla tua.
Sorri
chi po sorri non mi ‘olis
ddu ‘ntendis su prantu
chi t’indi scidat aintr’ ‘e noti
su chi deu puru
apu crètiu de fera aresti?
Sorri druci
atru no esti
che su dolori de s’amori arrefudau
su tzèrriu de s’acàpiu antigu
chi torrat boxi
a icuddu sànguini chi nemus
nimancu tui
as pòdiri citiri ne istorrai.
In su mentras chi t’abetu
ti siat
custu scritu
arresa de perdonu.
Non trighisti…
sa vida
est unu donu chi cuat afannus
e deu
ti bìnciu giai bìnt’annus.
---
LU COLBU DI LU ROCCJU de M. Solinas
No! No! Sinn’è andatu
lu tempu malu, l
i neuli bassi,
umbrosi,
mandroni,
stantii…
Unu roccju,
a lu colbu, ill’antenna,
stamani vill’aggju ‘istiu
in bucca.
Sbattulaa l’ali
senza bulà,
cuntentu,
tucchendi lu cumpangju,
gjirendisi a dresta e a manca
mustrendi lu roccju.
Poi, un brincu e unu bolu,
c’è cabbulatu
a chiddala di la cupaltura
senza dà a vidè a und’andaa…
Ma in capu,
di siguru,
aia un alburu
pa lu nidu nou
in mezu a li frondi
chi ancora no si ‘idini.
---
DEO CHERZO ESSER DEO de T. Mudadu
Mi chirco intro sa mente,
mi chirco intro su ‘entu,
mi chirco intro su coro.
Ma chie so deo?
Non resess’a reposare,
non resess’a tribagliare,
non mi ‘enit de cantare.
Ma chie so deo?
Deo cherzo esser deo
S’intendes sa ‘oghe mia,
est sa ‘oghe de su coro
chi dae tempus est feridu
ca no ischit chie so deo.
Totu sos dissignos mios
sunt fatos cun amore,
sunt pretzisos e assentados,
comente non so deo.
Deo cherzo esser deo.
Intro ‘e me b’at degògliu,
intro ‘e me b’at disizos,
intro ‘e me b’at talentu.
Totu custu so deo.
Non mi cherzo pius cagliare
nen mi cherzo cuare,
como chi pot’olare
isco chie so deo.
Deo cherzo esser deo.
---
VIVERE E RIMARE de N. Uneddu
Vivere, rimare… est a atrivire,
in abbas malas m’ido marinende,
in mare trovucu, male nadende…
A bortas in duda de bi sighire.
Gai est su vivere in custu mundu
a su gosu ja sighit su dolore.
Mamentos chi mi ch’ido guasi a fundu
in d-unu giassu mannu de nieddore,
àteros che so subra artas undas
ischende chi a poi est a falare…
Vida chi mi truvas e mi mundas
mira si mi la tias acansare,
mi cuntzedas fintzas chi ‘enit s’ora,
rimas, send’in sensos, fagher ancora.