Raimondo Bechere, l’aedo del Goceano
Chi ha letto o sentito declamare le composizioni del poeta Raimondo Bechere (Bultei 13.08.1912 – 7.12.1993) le ricorda per il piacere coinvolgente dei versi, una vera e propria “pura balentia” di assonanze, in quel musicale gioco di parole che la rima immancabilmente crea e avvolge in contorni di mistero.
Tiu Remundhu aveva l’istintività lirica quasi da estemporaneo e una fluidità ritmica ed espressività armoniosa dei versi di chi “sente” e “vive” la poesia con innata naturalezza; nel suo “diario poetico” registrava con partecipazione, filtrandoli con intensità di immagini e in un coltivo di riferimenti culturali e di meditazioni personali, i significativi momenti del vivere familiare e collettivo. L’esperienza interiore e umana traspare maggiormente nelle ultime opere, con punte di profondo e sofferto lirismo interpretato con passione. Nelle sue composizioni si rievocano e rivivono soprattutto località scomparse (… Lesa chin Bortiòcoro, Usulai/ Lòrzia, Vena Tudi e Bulterina,/ sun biddas tottu andadas in ruina/ ch’istoria prezzisa no b’hat mai.//…); paesaggi (… Bultei. // … Hat bellos buscos, funtanas famosas/ baddes amenas chi daen recreu,/ b’hat robba ‘e cazza, unu ben ‘e Deu/ ch’est isvagu ‘e pessones dilettosas.//…); personaggi (… Illorai. // … Sa fama sua totue est notoria,/ finzas a cantu durat zente ‘ia/ s’ammentat de s’istoria ‘e Filia/ c’hat dadu a Illorai tanta gloria.//…) e tradizioni (Gosos de carrasegare: Sas malas artes ch’haias/ han fattu una fine brutta;/ oe Zorzi tind’est ruta/ sa mascara chi jughias.//…) della propria terra, ma si cimentava con valore d estrema creatività nei più svariati temi. La lirica che racchiude maggiormente, con puntualità storica e descrittiva, le caratteristiche accennate è: “Goceanu o Costera”, opera premiata, a metà degli anni ’80, nel concorso “Pietrinu Marras” di Bono. Tiu Remundhu inizio a “poetare” dall’età dei dieci anni e quel “germe” lo portò ad essere un protagonista nella prima edizione del Premio Città di Ozieri nel 1956, in cui conseguì una menzione d’onore; seguirono numerosi e frequenti riconoscimenti in limba nell’area del Logudoro. Si diceva particolarmente orgoglioso, negli ultimi anni di attività partecipativa ai concorsi letterari, per i riconoscimenti al “Diego Mele” di Olzai per un lavoro satirico e al “Damiano Filia” di Illorai. Diversi e di prestigio i successi in concorsi nazionali per elaborati in lingua italiana e il giudizio, che puntualmente riceveva, ne evidenziava la componente tematica che “si articola al segno dell’esperienza contadina del paziente duro lavoro dei campi”. Tiu Remundhu è stato un puntuale collaboratore di giornali e riviste letterarie sarde e nazionali (Sardigna Poetica, S’Ischiglia, Sardu So, Altura, Controvento, Linea Verde) ed è presente in diverse antologie in logudorese e in italiano.
Bezzos in su sole
Sett’otto ‘ezzos, in dunu cunzadu
si fin godende su sole atunzinu;
dae sos annos fattos a unchinu
rimpianghende su tempus passadu.
Han tantas balentias raccontadu
‘oghendesi donzunu a paladinu;
cando de improvvisu su becchinu
s’est in mesu a su gruppu presentadu
nendelis: “E it’est custu borbottu?
Ogad’a pizu sos soddos arressos
ca tantu occannu bos sutterro tottu”;
e lis fidi ammustrende sos cipressos,
ma su acchiddu l’iscuden de bottu,
dimustrende chi gai no fin fessos.
A s’amigu Sarvadore Corveddu (Grolle)
Caru Corveddu, sa salude mia
tempus innanti no fit unu ispannu;
tott’atteru, ca dae annu in annu
giughio a coddu carchi maladia.
Ma rassignadu la supportaia
parende fronte a su dolore mannu;
pensende a cuddos chi fin in affannu
pius de me, cunfortu agataia.
Oe, nde torro grassias a Deu,
conto guasi unu meraculadu
e so cuntentu de s’istadu meu.
Ispera, coment’eo hapo isperadu
e auguro: chi s’affannu feu
cantu prima che siat debelladu.
In morte de Sarvadore Corveddu (Grolle)
Amigu, chi sa vida has banzigadu
a s’arza e fala in tanta sufferenzia,
a edade discreta s’esistenzia
chin milli acrobazias che has trazadu.
Cantu has suffridu! Unu male ostinadu
tuttora t’hat proadu sa passenzia;
descrittu has chin tanta eloquenzia
sa vida disagiada chi has passadu.
In s’Elicona, fattende su teu
onzi Musa de luttu s’est bestida
fattendedi dignissimu corteu.
Como, resuscitadu a noa vida
podes cantare sas lodes a Deu
chin s’ischiera tua preferida.
Normas pro unu mundanu
Maniga, buffa, sona, balla e canta,
omine, cantu ch’istas in sa terra;
ma no t’atrivas mai a fagher gherra
a su simile tou chi has accanta;
anzis, s’has unu pane, est leze santa
chi a isse nde dias una perra;
evita donzi umana cuntierra
e una tenda in chelu t’impianta.
Mai sognes fantasticos progettos
de che fagher casteddos in sa luna,
ca dae Deus pagu sun azzettos.
Chirca chin su tribagliu sa fortuna
osservende de Deus sos prezzettos
chenza brincare iscalina peruna.
Sambene in su trainu
Sas abbas ch’in su limpidu trainu
currian a murmutu indisturbadas,
brinchittende in sas roccas belludadas,
imbruttadas las hat un’assassinu.
Isse, eris, chin s’odiu ‘e Cainu
hat mortu un’innozente a istoccadas;
e-i sas manos tott’insambenadas
ch’hat missu in cuss’isprigu cristallinu.
Ma, si puru pulidu si hat sas manos,
de su delittu, in s’anima bi restada
s’imprenta, cumpanzia ‘e totta sa vida.
Su rimorsu li ponet pilos canos,
ca no b’hat peus berme chi molestada,
e benit cuss’infamia punida.
Su tempus
Est cuddu eternu mottu immaginariu
ch’hat bidu su prim’anghelu ribele,
Adamu, Eva, Cainu e Abele
e a mizas passende in s’isenariu…
Hat bidu a faraone, su sicariu,
chi fit turmentu de tott’Israele,
hat bidu su profeta Daniele e
Cristos crucifissu in su Calvariu.
A tottus dat ben’ ‘ennida e adiu,
a esseres e operas mundanas
ch’isparini che neula in s’istiu.
‘Erme!... proite tantu ti mattanas?
No ispreches su tempus ch’istas biu
in ingurdigias ne in pompas vanas.
Sa vida nostra
No est unu misteriu. Sa vida,
ch’est piena ‘e incognitas l’ischimus;
dae cando sos ojos abberimus,
bastat una ‘entada ed est finida.
No s’illudat nessunu, chi pro isse
Atropo no nde tocchede unu pilu;
ca chenza crere, li segat su filu
de sa vida, e nde provocat s’eclisse.
Si lezet: chi in s’antigu fit sa zente
Pius de como sana e pius forte;
ma, isfuidu no nd’hat a sa morte
mancunu, esserat debile o potente.
Calegunu naschidu in bona luna
hat superadu s’iscala ‘e chent’annos;
ma, poi fattos cussos bolos mannos,
hat frimmadu su ‘olu tott’induna.
No est pro su bene o male istare
chi unu hat sa vida prolungada,
est cussa parte sa chi l’est toccada
e chi nessunu li podet leare.
Durante s’esistenzia terrena,
trazamus su fardellu ‘e s’operadu;
su cale, benit tottu archiviadu
pro un’ammentu a sa finale iscena.
De poi, fizos nostros e nebodes,
pronebodes, parentes e amigos,
arrejonende ‘e sos tempos antigos,
nos den dare rimproveros o lodes?
E tando, rimbuccamunos sas manos
prima ‘e dare a su mundu s’adiosu;
pro lassare un’ammentu decorosu
chin forza ‘ia e sentimentos sanos.