Benvenuto nel Sito dell`Associazione Culturale  Messaggero Sardo

HomeStoria e CulturaIn LimbaPoesie in SardoSu mundhu de sa poesia de Cristoforo Puddu – Triulas 2019

Poesie in Sardo

Su mundhu de sa poesia de Cristoforo Puddu – Triulas 2019

 I versi in rima di Francesco Chiccu Castia, poeta di Bortigali

Bortigali, uno dei più importanti centri del Marghine, ha dato i natali al poeta Francesco Chiccu Castia (1889-1960) che, con il linguaggio della realtà e scrittura in versi rimati, ha esaltato gli aspetti locali e di appartenenza sociale e geografica alla comunità de “sa Idda natia”. Chiccu, così era chiamato tra la cerchia di amici e familiari, con la padronanza della limba è padrone del suo vivere e del suo naturale concepire la poesia come mezzo espressivo autentico e creativo; dunque, versi come specchio dei tempi personali e del suo paese.

 

Le brevi notizie biografiche che seguono sono tratte dal volume “Francesco Castia – Raccolta di Poesie”, pubblicato nel 2006 dalla Tipolitografia Ovidio Sotgiu di Olbia, voluto dai familiari del poeta e curato da Franco Ledda. Chiccu è il secondo dei sette figli del contadino Costantino e della casalinga Maria Itria Ledda; la numerosa famiglia risiede nella storica Carrela S’Ena, attualmente intitolata al Re Galantuomo. Il giovane bortigalese, come tanti della sua generazione, svolge il servizio militare obbligatorio e diversi richiami che complessivamente interessano l’arco di un decennio. Dal foglio matricolare risulta l’iniziale periodo che va dal 19.11.1909 al 03.09.1911, a La Maddalena-Caprera e Ciriè (To); il richiamo durante la guerra in Libia dal 17.12.1911 al 15.08.1912 e per il lungo periodo bellico che va 2.09.1915 al 13.07.1919. Dopo il congedo si registra una breve e non felice esperienza da emigrato in Argentina, dove lavora come giardiniere e addetto al trasporto di carrozze. Nel settembre 1920 celebra il matrimonio con Damiana Arca, da cui “riceve in dote un negozio di generi vari, compresi i Tabacchi; inizia quindi la nuova attività, che lo accompagnerà sino alla morte.” La coppia avrà quattro figli (Rina, Elisa, Costanzo e Federico). Tziu Chiccu fu apprezzato collaboratore delle riviste Sa Musa e Sardegna Poetica, rispettivamente edite a Iglesias e a Cagliari.

 

 

A Bortigale

Cun orgogliu sa fronte alza fiera
e nara: so de Marghine lugore,
medas no nd’hat in ricchesa e valore
che deo, sa Sardigna totu intera.

Tenz’abba frisca e salutare aèra,
baccas de razza e terras de laòre,
zente tribagliadora e tot’amore,
meda ospitale e limusinera.

A Macumere, Borore, Sindia,
Dualche, Lei, Birori e Silanos,
a Bonorba e lidos pius lontanos
confinat sa campagna immensa mia.

Vanto una sociale latteria,
sa prima in sos paeses isulanos:
a sardos, abbruzzesos e romanos
dat tribagliu, alloggiu, vittu e ghìa.

Bidda piena de dogni alimentu
sò, cun olìas, binzas e giardinos:
a medas zedo paisos vicinos
latte, casu e pasculu a s’armentu.

Possedo un eternale monumentu
ube iscolpidos si leggen, ladinos,
sos nomenes de tantos paladinos
eroes ruttos in cumbattimentu.

Tenzo cresias antigas e modernas,
riccos viales e palattos de oro:
e tenzo venas de Parnasu eternas
chi faghen alligrare anima e coro.

 

Deghina retrogada

Bagianedda esaltada
Chi t’infroccas e mudas che matrona,
Calma t’ista e cuada
Ch’as palma trista e luttada corona,
Calma t’ista e cuada
Ch’as palma trista e corona luttada
Cuada t’ista e calma
Ch’as corona luttada e trista palma
Calma e cuada t’ista
Ch’as corona luttada e palma trista.

Sempre in bassu colloccas
S’onore tou pro su lussu variu,
Cando tropu t’infroccas
Tand’ogn’iscopu toccas’a contrariu,
Cando tropu t’infroccas
Tando a contrariu dogn’iscopu toccas
Tropu t’infroccas cando
Dogn’iscopu a contrariu toccas tando,
Cando t’infroccas tropu
Tando a contrariu toccas dogn’iscopu.

Cun s’affettadu passu
Mustras, a dogn’espertu osservatore,
Sistema duru e bassu
Emblema oscuru e d’iscassu valore
Sistema duru e bassu
Emblema oscuru e de valore iscassu
Duru e bassu sistema
E de valore iscassu oscuru Emblema
Sistema bassu e duru
E de valore iscassu Emblema oscuru.

De chie no fentomo
Ti ses beffada ca si fit trunchende,
E tue a sutta como
Cue ses rutta sa domo adontende.
E tue a sutta como
Cue ses rutta adontende sa domo
E como a sutta tue
Ses, sa domo adontende rutta cue
E tue como a sutta
Ses, sa domo adontende cue rutta!

 

 

Superstiziones e dicios de ogni tempus

Narrer sempre happ’intesu in tempus meu
Cando sa prima die ‘enit de s’annu:
S’in custa die non tenes affannu
Senz’affannu che passas s’annu intreu!…

S’in bennarzu in sos campos a dogn’ala
Quasi che in beranu naschet s’erva:
Si nde tenes, su trigu ti conserva
Ca s’ottenet cuss’annu incunza mala!…

Si su laore in martu a terra sicca
Si coltivat, est annu fruttuosu,
S’agricoltore allegru est’e pomposu
Ca s’isperat cuss’annu incunza ricca!…

Ma s’in maggiu pioet fittianu
Senza nessunu frenu né misura,
Tand’est triste ca da s’agricoltura
S’isettat pazza meda e pagu ranu!…

E s’in su die de Santa Maria
De Candelas, b’hat neula in sas puntas
S’annu tenimos a umprire a giuntas
Sa lande in sas cortinas che i s’olia!…

Si su die de Santa Bibiana
Abbas e nie mandat pro regalu
Tando devimos tenner tempus malu
Baranta dies e una … settimana!…

Ma s’invece de un’astru maleficu
Su die regnat un’astru bonariu
Tando devimos tenner a contrariu
Ateretantu de tempus beneficu !…

Tra sos dicios chi curren’in sa vida
B’est custu puru de forma ladina:
Sa pira ruet sempre a sa cortina
Siat cumprida o no siat cumprida!…

(Custu diciu podiat esser veru
Si non b’istat su ladru ingordu e bruttu
Chi prima de nde ruer tale fruttu
Da s’arbure che l’oddit tottu interu!…

E non solu su fruttu si che furada,
Ma cun trassas malignas de mazzone,
Cun arte infame, bistrale o serrone
De che distruer s’arbure procurada!…)

Cando sa luna s’idet in s’aera
A farrancas in altu e barcagiola,
Tando poveru no, non ti consola
Ca s’avvicinat s’orrenda bufera!…

Cando s’idet pro casu una cometa,
Tando sos coros tremen de paura,
Ca sa cometa annunziat’isventura,
Una gherra de ruina cumpleta!…

S’in s’abitadu cantat un’istria,
O chi orulat su cane in notte mala,
Tando dimonios b’hada in calc’ala
Provocande disastru o maladia!…

Cando s’intendet a notte inoltrada
Unu puddu cantande, tando est zertu
Ch’in cussa notte calchi ladru espertu
Torrat’a domo cun petta furada!…

E cun sa faccia paurosa e gialla
Ch’hat meda zente chi narat ancora,
Chi cando cantat su puddu in cuss’ora,
In s’abitadu bi occhin zente a balla!…

Custas cosas pensadas sunu a bolu
E raramente su giustu han toccadu!…
Deus segretos a nessunu hat dadu
Su ch’est’a benner l’ischit Issu solu …

 

A Comare Pisulana

Comare Pisulana hat comporadu

Unu oltadu de beccu in su masellu

Cottu l’hat cun verdura e pisellu

E si l’hat tottu a pranzu mandigadu…

 

Coment’e digestivu s’hat buffadu

Binu agriolu da su carradellu,

Poi est bessida e hat fattu burdellu

Cun sas bighinas de diversu gradu.

 

Pesante che bunturzu troppu attattu,

A brazzos nudos e rugia che fogu

Custu ragionamentu lis hat fattu:

 

Bois sezzis pienas de preogu,

Deo so ricca e vivende in palattu

Pappo e buffo e mi leo dogni giogu…

 

De sa tanta mattana

Chi s’hat leadu, est rutta

In sa carrela ispudende che rana,

 

E tando subra e sutta

Tottu nde l’est bessidu

Che pestifera lua e abba brutta,

Su… prelibadu pastu indigeridu!

 

 

 

 

Questo sito o gli strumenti terzi da questo utilizzati si avvalgono di cookie necessari al funzionamento ed utili alle finalita illustrate nella pagina di policy e privacy.

Chiudendo questo banner , scorrendo questa pagina,cliccando su un link o proseguendo la navigazione in altra maniera, acconsenti all`uso dei cookie. Per saperne di piu'

Approvo

Pubblicità big

Archivio

In questa sezione potrai trovare tutti i numeri del "Messaggero Sardo" dal 1969 al 2010

Archivio Nuovo Messaggero Gds Online...

Circoli

Elenco completo di tutti  i circoli sardi in Italia e nel Mondo, le Federazioni e le Associazioni di tutela.

Sport

Le principali notizie di tutti gli sport.

In Limba

Le lezioni in limba, il vocabolario e le poesie in limba.

doğal cilt bakımı doğal cilt bakımı botanik orjinal zayıflama ürünleri doğal eczane avon