Gavino Oggiana, poeta dai toni e contenuti di profonda umanità e spiritualità
Gavino Oggiana, nato a Ozieri nel 1912 e scomparso nel marzo del 2002, è stato uno stimato e apprezzato poeta bilingue. Autore di vitale ispirazione, si distingue per una singolare limpidezza del verso e per i toni e contenuti di profonda umanità, sentimento e spiritualità di valori segnati da una forte tensione espressiva del linguaggio; in frequenti composizioni traspare anche la condizione di dolore, lacerante e personale, dettato dall'improvvisa morte della sua giovane figliola Nietta. Le poesie di Oggiana sono limpide meditazioni, plasmate dalla grazia di contenuti e parole d'amore nello spartito di versi dalla lieve musicalità. Nelle complessive raccolte affiora evidente il ruolo poetico e quasi filosofico di un percorso di vita e di saperi coltivati nella fede, con la saggezza del pensiero ed azione sociale. Il poeta era infatti riferimento culturale locale e attiva figura in tante attività sociali, civili e religiose: sempre impegnato a favore degli ultimi nella consapevolezza del profondo senso evangelico di fratellanza. I canti di Gavino Oggiana hanno la suggestione della preghiera, in cui si rispecchia la sua sensibilità religiosa, e le idealità d'amore che ispirano tutto il percorso poetico con senso e desiderio di vita vera, da vivere. Una scelta chiara da poeta: “Pro cantare sa vida e-i sa morte mi so 'estidu de amore”. È poeta che riflette e parla con la capacità di chi scava nel silenzio della parola e nel mistero e complessità che racchiude l'amore universale: “... ogni morrer de die dulche hat a esser pro chie narat paraulas de amore sutta sa lampana azzesa”.
Oltre che nel panorama poetico isolano, era conosciuto anche nella penisola. A livello nazionale conseguì importanti riconoscimenti letterari (“Trofeo al Premio Internazionale di poesia e narrativa Città di Taormina” nel 1982) e pubblicò diversi volumi con importanti editori (A. Lalli, Ibiskos, Il Salice, Lo Faro). Naturalmente pubblicò preziose sillogi per i tipi “Voce del Logudoro” e “Il Torchietto” di Ozieri. Si interessarono alla sua poetica, tra gli altri, Luigi Sotgia, Antonio Canalis, Franco Cocco, Pasquale Marica, Saverio Natale, Giuseppe Nesle, Piero Payardi, Diodato Pigliaru, Luigi Pumpo e i poeti Anzelu Dettori (fondatore e direttore della rivista S'Ischiglia), Aquilinu Cannas e Gavino Maieli, prefatore della raccolta “Solamente s'amore”, edita da Il Torchietto nel 1992 come quinto volume della collana “Poeti di Sardegna”.
PREGADORIA
Sa 'ucca nostra est cosida
cun ispau impigadu
suffochende sa 'oghe 'e su coro.
Isolvelu Tue custu nodu
chi s'anima nos turmentat
cun ispinas de 'irgonza.
Libera sa 'oghe nostra,
dali sa forza 'e sa lughe
pro trapassare sos coros
cun d'un'allutta de amore.
FIZA MIA...
Cando ti 'ido passare
in sas carrelas de su chelu,
repiccan sas campanas de su coro,
ogni 'uttiu de sambene s'azzendet
e-i s'allutta de amore
mi ponet in ojos unu velu.
NIETTA
Su coro meu fit su tou
e-i su tou fit su meu...
Che bandera a su 'entu,
che un'avreschida 'e die,
che unu monte de nie
ses tue, in s'ammentu meu.
BRUJADE SOS CADDOS DE FERULA
Brujade sos caddos de ferula!
Faghide chi curran sas fiamas
pro totu su chelu 'e Sardigna.
Su liberu cantu 'e sa merula
briosu pienet s'aera
che ispera su coro de s'omine.
Sos bezzos caddos de ferula
fattu han su tempus issoro:
su piseddu fattu s'est omine
e brincat sos fogarones
ch'isse mantessi hat alluttu.
Pius non connoscat padronos,
pius non grusciet su tuju
a su pesante giuale
che sa carena a un'ancuju
li faghet, ancora minore,
fattendelu corpus senz'anima,
vida isvanessida in suore.
Est giustu chi como connoscat
sas paraulas chi alluman
sos coros e lughen in ojos
e in cara comente unu sole.
Brujade sos caddos de ferula!
Faghide chi curran sas fiamas
pro totu su chelu 'e Sardigna.
HANA A TORRARE
Fuidos, Sardigna, fuidos
sos tuos giovanos fizos
sun in terras anzenas
unu pius fazile pane
chirchende. Unu pane
chi no iscat cantu de ranchidu
lassat in dogni 'ucca
s'odiu mai isfogadu,
ogni frastimu ingullidu.
Una vida de istentos
hana lassadu, cretende
de ismentigare sa tua
aspra bellesa chi riet
intr' 'e duos ojos nieddos.
Ma cuddu chi essit inie
no est cuddu sole ch'iscaldit
tancas e binzas e venas
in d'un'allutta de amore.
Culpa non do, Sardigna,
a chie podet haer culpa!
Forsis est sa sorte maligna
chi los ispinghet attesu!
Ma cuddos ojos nieddos
in su foghile istudadu
sunu sa lampana azzesa,
su chelu, s'iferru: su filu
chi ancora los ligat a tie.
DIA CHERRER CANTARE PRO TE
Dia cherrer cantare pro te,
Sardigna, unu cantigu nou
cun d'unu coro nou.
Unu cantigu 'e manzanile
chi appasighet sas undas tempestosas
de su mare 'e d'incras.
Unu cantigu luminosu de isperanzia
chi affoghet tristura e amargura
e pienet sos coros de allegria,
de risu e siguresas.
Unu cantu chi passet su sidi
comente abba frisca 'e funtana,
ch'iscaldet che raju 'e sole
e ojada amorosa 'e muzere
amante e amada
dia cherrer cantare pro te.
SOLAMENTE S'AMORE
(A sa memoria de Casimiru de Magistris)
Mudas creschen sas penas
in su giardinu tancadu:
si s'omine si faghet terra
malzini sas raighinas
de su fiore de s'anima.
Solamente s'amore
-si che fiore s'abberit
a sa lughe'e su manzanu-
passat sa brama de terra,
appasigat ogni turmentu.
Naschet attesu su cantigu
'e s'abba chi pasida falat
in su giardinu de s'anima:
su cantigu 'e sa creschida noa,
su fiore de s'anghelu nou.
DON ZUSEPPE COSSU-ME
Eo cherzo vivere in paghe
in custu meu chelu de sonnios,
in custu meu chelu ispantosu
ue lughen sos ojos a totu,
ue s'erva, su fiore, sa frutture,
su pane, sa terra, su mare
e-i s'amore sunu de totu
che-i s'abba, s'aria, sa lughe.
Cando hat a bennere s'ora
eo cherzo morrere chena
frastimos in coro, cun in laras
su risu 'e s'ispera pro totu;
e siat, su chelu promissu,
s'ismentigu 'e totu su male
chi hamus e nos hana fattu:
un'oasi de eternu gosare.
OTHIERI
Othieri: un'adde da' ue s'anima
othieresa leat su 'olu a s'altu chelu
ogni 'olta chi si cheret innettare
lassende a terra totu sos fastizos.
Finit ogni cuntrastu, ogni cuntierrra,
su 'ene su male in piatta 'e Cantareddu
che-i sa pedra e-i sa rena ammuntonada
da-e s'abba chi hat mudadu sas carrelas.
Totu sos desizosos de 'olare
brincan s'allutta lacana 'e sos chelos
pro gustare su zibu chi alimentat
friscu sos coros e non finit mai.
Othieri: un'adde da 'ue s'anima
othieresa leat su 'olu a s'altu chelu
ue totu est serenu arrejonare
de amore e de poesia chi consolat.