LE GIOIE E LE SPINE a cura di Salvatore Tola
Pietro Fadda è nato ad Austis nel 1938. Da bambino ha conosciuto i disagi e la solitudine della pastorizia; in seguito si è trasferito nella Planargia, dove vive ancora oggi, e ha fatto per molti anni il bidello. Ha conosciuto così mestieri e modi di vita diversi, e gli viene spontaneo confrontare il tempo passato con quello presente.
Lo fa spesso nelle poesie che ha raccolto da poco nel libro Gioias e ispinas (lo si può chiedere al telefono 0785.34305); ne riportiamo un sonetto sui pregi della campagna, e facciamo seguire altre composizioni legate al tema ieri/oggi.
TORRARE A SA CAMPAGNA
Omine malu, proite sas campagnas
abbandonas e lis pones fogu?
A manu tua ti nde ’ogas s’ogu
ca ses naschidu de malas intragnas.
Ti lamentas cando caru est su casu
cun sos produttos de s’agricoltura,
chircas de vivere de trampa e de fura
e sos onestos non lassas in pasu.
Zoventude coltivalas sas terras
che babbu tou e para bestiamene,
dae sa tzitade torra a su cuile;
torr’a fagher su fogu in su foghile
e coghe petta, ca passat su famene,
torr’a cantare in baddes e in serras,
ist’addae dae s’incuinamentu
ca sa ’etzesa ti passas cuntentu.
Pedru Fadda Mesubetza
DAE CADEDDU A PUNZELLU
Cando deo fia minore
Othieri paria’ pius bellu,
in Cadeddu e in Punzellu
curriamus totta die,
e passaiamus gasie
su tempus de su candore.
Sa dominiga manzanu,
de sos piseddos a missa,
faghiamus promissa
de ponner mente a sos mannos,
e de non fagher dannos
cun giogos de troppu ardore.
Ma s’incrasa a mesu die,
a sa ’essida ’e sas iscolas
faghiamus battagliolas
cun sas ateras contradas:
cantas concas segadas
e piantos de dolore!…
Francesco Carta
SA FERROVIA NOA
M’ammento sende in pitzinnia
dae sa galleria spuntende
che calaias superbu sonende
che nuraghe antigu in fortza ’ia…
M’ammento, e fia minoreddu,
cando pigaias arranca arranca,
e deo gioghende a dresta e a manca
faghia de terra unu casteddu.
Ma su tempus modernu t’a’ cambiadu
e che passas in atera zona,
non t’intendo che prima sona sona
ca l’as cussu giassu abbandonadu.
Mario Catgiu
SU FOLCLORE SARDIGNOLU
Isetto su martis a sas noe
po ’ider su folclore sardignolu,
abbaidende so sempre solu,
comente deris su matessi oe.
A lu ’ier mi est unu consolu
ca amantiosu sempre deo soe,
su programma de Marongiu Giulianu
ti mandat sos saludos Pedru Canu.
Saludo a s’interu comitadu,
a ballarinos e cantadores,
e sos chi faghen sos tenores
sempre affetzionadu so istadu.
M’ammento de su tempus passadu,
cun cantigos e ballos e folclores,
oe da tottu custu so iscrusu
ca cussu tempus non benit piusu.
Pietrino Canu
ATTURUS TEMPUS
Giai sempri su sabudu in sa bia passendi
s’intendiat unu profumu beni connotu,
non ci bolliat tanti po ddu cumprendi,
fia’ profun’e pani in famiglia cottu.
Preniat sa massaia unu canisteddu
de cifraxiu e pani coccoi,
in d’un’atteru cuddu prus nieddu:
cosas iscarescias a tempus de oi.
Costantino Mele
ESTERZILI DERIS E OE
O gentile e cara ’idda mia
chi ospitale ses e generosa,
situada in zona montuosa
adatta in su arare e pastoria;
ei sa chi ti connoschet istranzia
sena offesa de tue nd’est gelosa:
in bestiamine fisti numerosa
de cando vintimiza nde aia’.
Ispainadu in sa comunella
fis riccu de crabas e arbeghes,
de calavrina e de olia areste;
sa gioventude prospera e bella.
Oe sun tottu foras de paese
ca a s’emigratzione dada s’este.
Pasquale Corrias
SA COTTA DE SU PANE
Coment’enit su trigu dae s’arzola
est pronta tzia Luchia a furru alluttu
intonande in sardu carchi muttu
de Masala, Piras e Pazzola;
s’aineddu attaccadu est a sa mola
e tziu Leppore in manu at su triuttu,
s’aineddu orriande est a succuttu
ca est sueradu cola cola.
Como est arrivada tzia Luchia
arminzada ’e chiliru e de sedattu
pro azzuare sa comare in sa faina:
prima chirriat su chiu ’e sa farina
poi b’est su momentu de s’orzattu,
su furru est lenu a brasia bia.
Luigi Zoroddu
FADIGA E SUDORE
Ottana as su brevetto singulare
e menrtovada ses in s’arte antiga,
s’omine s’occupat a messare,
sa femina infatu collind’ispiga,
ameschiande fadiga cun sudore,
ameschiande sudore cun fadiga
cun zente coraggiosa e gagliarda
isviluppau an sa cultura sarda.
Como pro che segare su laore
ch’est fora ’e usu sa ’erramenta antiga.
Como non messas non versas sudore,
ti che tiran su granu dae s’ispiga.
basta’ poner in motu su motore
e sentza sudorare ne fadiga
in d’un’ora che messat una tanca,
e non t’abizas sa carena istanca.
Pippinu Deriu
IMPOSSIBILE ISMENTIGARE
Pius de chimbant’annos
in circa ’e tribagliu
sa sorte l’iat cherfidu,
abbandonei sa cara terra mia.
Impossibile simentigare
cuddos caros amigos,
sas bella usanzas, sos logos
ue fia solitu passare oras de allegria.
Impossibile ismentigare
sos mudos nuraghes chi da millennios
faghen s’istoria ’e sa Sardigna,
sos bellos montes chi a sa ’idda,
a sa cara ’idda mia faghen de corona.
Appo sempre presentes cussas neulas
moddes altzare de su Flumendosa…
E cando in s’istiu sos massajos
in sas arzolas premurosos a congruere
cussas fadigas duras, portar’a domo
sos fruttos d’un’intera annada.
Cun cussas visiones
sos annos si che sun ’olando.
Angelo Trudu