Benvenuto nel Sito dell`Associazione Culturale Messaggero Sardo
Setacciando tra il prezioso materiale inedito pervenuto alla rubrica anche i versi dell’ultracentenario Gasparru Mele di Orotelli
Abbiamo “setacciato” tra il materiale, inedito principalmente per motivi di spazio, e generosamente pervenuto a questa rubrica del Messaggero: lettere e composizioni che rappresentano un bagaglio di memorie inestimabili ed evidenziano il filo diretto intercorso tra i lettori-autori con il direttore Gianni De Candia e Salvatore Tola, curatore della pagina poetica per ben quattrocento puntate. Attraverso la pur limitata selezione e pubblicazione dei componimenti in questa pagina mensile agostana, vogliamo celebrare e ringraziare idealmente i tanti emigrati e residenti che, nel corso degli anni ed uniti dallo stesso amore per la Sardegna e la sua cultura letteraria e linguistica, hanno contribuito allo sviluppo e lunga storia della rubrica. Dalle tante note e lettere di accompagnamento ai versi si evince un mondo dell’emigrazione che poggia su robuste radici di valori umani e sociali e una galleria di storie e personaggi che, animati da un forte spirito d’orgoglio e passione, hanno saputo interpretare con grande dignità il vivere e lavorare lontano dall’Isola. Le composizioni e lettere prese in esame partono dagli inizi anni Ottanta al 2006; mentre le località di provenienza vanno dalle straniere Loughborough (Inghilterra), Norimberga, Berlino (Germania Occidentale) a città italiane (Genova, Grosseto, Torino, Verona, etc.) e piccoli centri dell’Isola come Orotelli, da cui invia, nel marzo 1987, una lunga lettera in limba ed un sonetto il poeta tziu Gasparru Mele. Curiosamente, tziu Gasparru si lamenta in versi dei vari problemi di salute che lo affliggono. Oggi, con immenso piacere, registriamo che il nostro collaboratore è un ultracentenario: il 29 aprile 2015 ha festeggiato i 104. A medas ateros annos, contivizendhe versos e cun salude!
No mi creo ‘inchidu
A settantases annos so unu istracu,
fiaccadu in tottu sas farrancas,
mi tremen sos bratzos, sas ancas,
so mesu surdu e bido puru pacu.
Ap’infetu s’istomacu, su cracu,
s’artrosi m’afliggit a drestra e manca,
sa carena mortificada e istanca
che albore semurtidu dae fundacu.
Epuru no mi rassigno, ne mi creo
‘inchidu dae sos males: so securu
de ‘inchere sos afannos chi peleo.
No timo su patire, a coro duru
afronto sa morte, ca ischit chi so jeo
mal’a morrere, mi timet Issa puru!
Gasparru Mele
Magica luce di luna
La magica luce della luna
si disperde sullo specchio terso del mare.
I giochi dell’onda lenta sulla scogliera
e il vento caldo d’estate, ancora
pregno di sole e fragrante di alghe,
rompono il silenzio delle ombre.
E l’anima affonda
In questa calma infinita.
Elio Veccia
Pregadorias vanas
Oe, pagu balen sas pregadorias
de su Paba pro sarbare sa Terra
sa mettade ‘e su munnu est in gherra
s’ateru mesu est pienu ‘e marturias.
Creschida est sa criminalidade
siguresa no tenet sa pessone,
creschet sa “disoccupazione”
e perdidu amus sa serenidade.
S’Italia est sa culla ‘e tziviltade,
ma a fizos ch’amus postu a munnu
lassamus una mala eredidade;
prima chi sa nae tocchet su funnu
faghimus unu cunsizu mundiale
pro sarbare sa vida in custu munnu.
Salvatore Corbinzolu
Beranu
Su beranu est benzende rie rie,
totu adornat sos ramos fozidos,
varcat su monte e isolvet su nie
totu est recreu e cantos in sos nidos:
montes e colles, pranos fioridos
est un’incantu sa natura inie,
sos campagnolos cantan notte e die
ca de onzi bene ‘e Deus sun frunidos.
Como ch’est ‘intrende su beranu
cun milli fiores de sos romasinos
s’adornat totu cantu su pianu,
de fruttas prelibadas sos giardinos,
e a sa bella Flora su manzanu
cantan rusignolos e canarinos.
Salvatore Dalu
Lontananza
Dieci anni di lontananza:
sono sbarcato a Cagliari
come un assetato ,
affamato
ricercando
i ricordi
gelosi,
appassionati
e nascosti
di un grande amore.
Sono tornato a te
per cercare
una via,
una strada:
via Lombardia,
e vedere
se ancora ci fosse,
esistesse
una trama,
un filo,
una traccia
di quel grande amore.
Sembrerà strano,
eppure,
credimi cara,
benché tutto
fosse cambiato
in quella via
ho sentito ancora
l’alito,
il profumo,
l’ombra
di un cuscino bianco
desideroso d’amore.
Aurelio Floris
L’agguato
Erba secca
lungo i muri degli stazzi
dove la luna splende
sul sentiero della morte
e il terrore vaga
con il nome segnato
sul taccuino del sicario.
Lacrime di fiele
gridano dolore
sulla scia dell’uomo
che non arriva a conoscere
le proprie rughe.
Efisio Ledda
Sa rundine
A sa domo antiga fidele ses torrada
in signale de beranu nunziera,
‘onzi annu, puntuale viazante vera,
dae una ventana mia ses ospitada;
ite incantu molinende in s’aera,
luntana dae traschias e ricreada,
cun boghe fittiana su manzanu,
cantas cun s’amante tou galanu.
Tiberio Vacca
Deo passo in palas de su monte
Iscrio calchi antiga poesia
ancora como, de sos antenados,
ma sos tempos de tando sun passados
e pagu ‘alet custa musa mia.
Ma deo cun corazu paro fronte
a sas peus cumbattas, sas traschias,
e sigo semper cun sas ancas mias
a passare in palas de su monte.
E sos sardos los teven ammentare
sos ch’an fundadu su menzus pilastru.
Ello Cubeddu, Contine, Pirastru…
non sun sos poetas de ismentigare !
Foricu Paba
Musa de poesia
Sempre ti sonnio a segus de su monte
musa misteriosa apretziada
nara si vives in cuss’orizonte
in arcanos iscrignos inserrada
nara si pro bi lomper bi at ponte
e si ti poto dare una mirada
penso chin s’orizonte chentza nue
bi podes esser solamente tue.
Matteo Spensatellu
In una chida sola
Dominiga l’apo ‘ida a missa manna de mesudie
Lunis, a sos tres de serentina, l’apo iscrittu una littera de amore
Maltis, a sos deghe de manzanu, l’apo isposada ispasimadu
Melcuris notte l’apo colpada a fuste
Gioja, a sos chimbe de sera, s’est colcada
Chenabura, a mesanotte, l’an dadu s’Ozu Santu
Sapadu, a s’impuddile, est molta
Duminiga a sos trese l’apo interrada!
Belleggai
In d’una chida sola:
Baianu,
Coiuadu nou,
Battiu!!!
Hello! Deasi la cantaiada a ghitterra
un omine tristu tristu torradu da-i Saragozza
pro si campare sa vida a culu a terra:
mutiladu a un’anca e reduce de gherra.
Giorgio Princivalle
Nella foto 04_ tziu Gasparru Mele, poeta di Orotelli
Comente essera in su mudu dolore
de su ‘entosu Cuventu de Illorai
– ue m’est ammentu su passadu –
apo saludadu sos Mannos mios
in su nitzu ‘e neula
de su Campusantu padanu de Siziano.
In sas losas de sos Chiesa Pavesi
apo agatadu sos matessi mortos mios.
In cussas de sos Mellani e Astori
apo pregadu pro sos Puddu Gessa
cun sos Dore e Mameli
ligados dae unu frutu cumpridu.
Dae sa corona ‘e rù de su Cristos
po acraradu de frades s’esisténtzia.
Cristoforo Puddu
A sos emigrados de Bonarcantu e da Sardigna
Poesia in limba dedicata a chi vive lontano
Pustis chi ses bezzu istraccu e pensionadu
torrasa a pausare in terra nadia,
e dai chi asa su mundu in tundu giradu
pagu gana tenes chirchende sa pagh' ebbia.
Arribbas a trettu e la ides dae lontanu
in pé de monte sutta e sa cresía..
Tando sa fronte ti toccas cun sa manu,
de Bonarcadu rizzire pozzas unu saludu galanu.
Cun abbrazzu sinzeru affettuosu e sanu
dae connoschentes, amigoso e famiglias.
Sos colores chi po annos ti es mancadu
dos amiras cun rinnovada meraviglia:
sos sabores e profumos chi has sognadu,
intende dae janna candu origlias;
es tando chi torras'a iscultare
su veru sensu de sa libertade.
In terra anzena o Sardos iscultade,
si siana custos versos de consolu;
cun serenidade bos cherzo dedicare
custu cantu meu pesadu a bolu;
custu abbrazzu devides afferrare
e chi nisciunu mai abbarre solu.
Pro bois este custu pensamentu,
siaes liberos de d'ognia turmentu.
Deo puro torrare cheria cuntentu,
e cuntentas sas mammas ispettan sos fitzos,
e sa rundine chi bolada in su entu,
de su suore assuttende sos chitzos;
po imentigare in d'unu solu momentu
sos dolores e tuttu sos conflittos;
istringhidebos in d'una sola cumpagnia
e su tempus che passedes in allegria..
..cantu bella este como sa idda mia,
cun sas festas, sa calura e su eranu;
Sas verduras e sas fruttas primarias,
e sas zippulas preparana in su tianu.
A tuttu sa gente chi fui partida,
a unu a unu sun torrande dae lontanu.
Calincunu pro una promissa s'incaminada,
e de fronte a su Santuariu poi s'inchinada..
..In cussa miraculosa fertile collina,
chi dae foras asa isperanzosu cuntepladu:
pregadu asa a sa tua gloriosa Madonnina,
e ti sese como a issa presentadu:
unu disizzu antigu dae nanti di nomínasa
po grazia a issa ti sese raccumandadu:
chi sa'ezzesa che passes chen'e affrantu
in pagh'e amore in custu logu Santu..
Salvatore Zuddas
Atitadores
inferchidos de disania
t'ana ninnadu
cun pantàsimas de callabbia,
candho tue, Sardigna,
iscorada dae rughes de ’irgonza,
t'ispozaias in fogu
e in ispidos de farivari,
bantzigada dae tzarras
a s'irmurinada.
Dilliriada ’e calura,
chígulas memulosas
t'istudan sos disizos illacanados,
lumeras de sa note
ti tinghen su niedhu ’e lugore
…e no est festa!
Cun tzinnos mudos
de disamistade,
fintzas sa luna si cuat
a túmulos de chisina
e a canateris de presorzu
chi dae s'umbra
aunzan feridas mai cazadas.
Ischerfiada ’e isconsolu,
insambenada ’e amarguras,
t'ispozas in fogu
isetendhe
tràvigos e iscracàllios d’eranu.
Cristoforo Puddu
Cand’ ammentos de sa vida mia
Sa mente giughent bolende
In su tempus meu de pitzinnia !
Ancora deo m’ido impastende,
Terra gretza cun s’abba chi ‘attia,
E a mama ido appamentende !
Onzi fossu de s’unicu aposentu
De sa nuda terra chenza cimentu!
Sos muros rutzones che grota,
Poderaiant sa etza cobertura!
Color’e pighe dae su fumu cotta,
Dae su fogu in terr’a pasadura!
In cuss’istantzia sa familia totta,
Pariat issa vivende in sepoltura!
Pro chi sa lughe potere bintrare,
Sa janna aberta depimis lassare!
In d’unu muru una janna b’aiat,
Dae sa mer’e domo affrisciada!
Po cuare sos porcos chi teniat,
Indaisegus de sa janna serrada!
Dae cue in s’aposentu colaiat,
S’urina de sos porcos profumada!
In cuss’istantzia niedda che tittone,
No b’aimis mancu unu barcone!
am.sechi – Charleroi (Belgio)