Benvenuto nel Sito dell`Associazione Culturale Messaggero Sardo
Remundu Piras, poeta di grande dignità letteraria
Remundu Piras (Villanova Monteleone 29 ottobre 1905 – 21 maggio 1978), poeta di grande dignità letteraria sia come cantadore a bolu che nella poesia scritta e meditata a taulinu, è giustamente considerato a tutt’oggi una preziosa eccellenza della poesia in limba; popolarmente stimato e vivo nella memoria per la costante creatività esercitata nello sviluppare “su donu naturale”, per il deciso carisma e ammaliante abilità di essere stato interprete del pubblico in piazza con la genialità poetica di “poder leare subra palas suas totu sos disizos de unu pòpulu”.
I versi di tziu Remundu, delicati nella parola e nel suono della rima, erano e sono ricordati e cantati dai suoi estimatori perché suggestivamente gradevoli all’udito e alla mente. Ancora oggi la sua buona poesia, che conquista ed esalta per eleganza espressiva e armonia, è considerata notevole contributo per fortificare e far crescere il sardo “come lingua dei suoni”. Tziu Remundu aveva avuto il dono di una bella ed unica voce, ma già nel 1946 ebbe “sa dilgrascia de su primu signale de istrobbu a sa ‘oghe” che non gli permise una continuativa carriera; talvolta preferì mettersi in disparte dalle competizioni per lunghi periodi e due memorabili otadas, datate 1959 in una disputa manu-manu con Peppe Sozu, condensano il patimento dell’uomo e del poeta “pro sa ‘oghe malaida”.
Si Gesu Cristu calat a inoghe
li chelzo fagher su riferimentu.
A it’est chi m’at dadu tanta foghe
de fine intùitu e de sentimentu?
Po mi leare su donu ‘e sa ‘oghe
a ite m’at lassadu su talentu?
Li dia narrer umile e devotu
o mi la toret o mi che lét totu.
Deo fia vint’annos semper re,
faghia ‘ene a mannos e minores.
Cando in su palcu ponia su pè
pioian da laras sos fiores.
Non la cheria sa ‘oghe pro me
ma a su mancu po sos ammiradores.
Non nde dia pregare pro me solu
ma nessi a dare a àtere consolu.
Remundu Piras, nonostante i problemi di voce e la proibizione delle gare tra il 1932 e il 1937, in tante indimenticabili notti sarde ha consegnato versi di qualità all’ammirazione degli ascoltatori; per il piacere della mente e del cuore è stato poeta che ha segnato di profonda magia, di mistero e bellezza la storia delle gare di poesia.
No sias isciau
O sardu, si ses sardu e si ses bonu,
sempre sa limba tua apas presente:
no sias che isciau ubbidiente
faeddende sa limba 'e su padronu.
Sa nassione chi peldet su donu
de sa limba iscumparit lentamente,
massimu si che l'essit dae mente
in iscritura che in arrejonu.
Sa limba 'e babbos e de jajos nostros
no l’usades prus nemmancu in domo
ca pòbera e ca ruza la creides.
Si a s'iscola no che la jughides
po la difunder mezus, dae como
sezis dissardizende a fizos bostros
A Biddanoa
A chimbighentos e sessantasese
metros subra su mare est bidda mia,
in sos benujos de Santa Maria
e de difesa montijos at trese:
un'a manca, un'a dresta e un'in pese
e divis'est da s'abba in mesania
e una culva roca 'e pedra ia
l'incoronat sa fronte. E bider dese
da sa serra s'istesu panorama
de Janna Arghentu, e totu Logudoro
e Portu Conte, Corsiga e Limbara.
Duas funtanas friscas d'abba jara
tenet, un'in cabila, un'in su coro:
de su Temo una balia, una mama.
A babbu meu
Istìzile, altighinu e fat'a tonu,
fronti-altu, oji-jaru e cari-tundu,
abigu, né castanzu né biundu,
severu, ma 'e animu fut bonu.
Ladinu e intzisivu in s'arrejonu,
discutinde a niunu fut segundu:
mancari illiteradu fut profundu
ca de natura teniat su donu.
Ischiat sos revessos adrissare
e po cumponner pretos a cussentzia
lu preferiat su paisu intreu.
Si Deu m'aèrat postu a seberare
leàrem'unu babbu a preferentzia,
m'aia seberadu a babbu meu.
A mama mia
Mama, cando l'ap'eo connoschìda,
né giovana no fut né antziana.
Fut altighìna, bella e colorida,
faci-longa, rassita e pili-cana.
Unu pagu pazosa, ma no vana,
sabia e bona, e pobidda finida.
Sa domo che iscatula pulida
teniat, e de modos fut galana.
Su ighinadu l'aiat a gala
e meda l'amaiat ca fut bona
e l'aiat invidia e rispetu.
A mie at allevadu cun afetu
e m'at dadu su late 'e s'Elicona
su pagu tempus chi m'at giutu a pala.
ESORDIU
G. Piredda
A Samugheo ospitale e festosa
‘eris promissu aimis de torrare,
in parte nessi pro la cuntentare
ca est abetuada a tropu cosa;
'eris t'apo lassadu ischertiare,
Piras, ca zente meda ch'as tifosa;
istasero giogamus a imbrèstias
e comente a deris no ischertias.
Piras
A lassas sas minetas a de-se,
ca no ischis comente andat s'arzola;
prite ses reclutedda in sutagola
ch'illucidat sas botas a su Rê;
dae cando apin sas garas postu pê
no m’an iscutu una olta sola;
e-i como a betzesa non bi creo
chi m'iscudat Gavinu in Samugheo!
G. Piredda
Remundu, in calidade de poete
t'est pagu bellu a fagher s'ispacone;
lassa sos Rês, ch'est una illusione
nen creo s'atendente chi ti fete;
a tie iscutu at Pitanu Morete
e t'at iscutu Barore Tucone;
ei sos chi oe sun cantende fora
iscutu t'an e t'iscuden ancora.
Piras
Tucone fit, cantende, un'uraganu
Morete fit unu terremotu,
ma Piras s'est difesu da-e totu
in sas garas cantende manu-manu;
tue naras ch'iscutu mi at Pitanu
cando non l'as intesu nen connotu;
bisonzu ater'istrada chi t'aberzas
e fàulas cun megus non nde nerzas.
G. Piredda
Cun cust'otava ambìgua e modesta
no creo chi su pòpulu l'apaghes;
anzis meschina figura bi faghes
si faularzu mi giamas notesta;
ca Pitanu Morete 'e Tresnuraghes
t'at iscutu de Sènnori in sa festa;
e de cantu, Remundu, t'at iscutu
as tantu tempus sos zirotos giutu.
Piras
Be’, como chi as nadu su paese
bisonzu a mi rispondere chi ti premas;
nàrami de su palcu sos sistemas
e da 'ue piòpidu nde sese;
nara s'annu, su die e-i su mese
e ite fit s'argumentu 'e sos temas;
giaghi fisti de criticu in divisa
mi teves dare risposta pretzisa.
G. Piredda
A narrer totu da-e raighina
no tenet d'importansia un' apena;
ma pariat Pitanu una balena
e tue a fronte a issu una sardina;
tue cantas Giustìssia Divina
e issu sa Giustìssia Terrena;
poi si naro s’èsitu 'e sa gala
parias Cristos cun sa rughe a pala!
Piras
Be', como giustu siat o non giustu
a su passadu ‘etamus afianzu;
e ammito chi dadu m'apat banzu
ca fit Morete poeta robustu;
ma tue non ti leas cussu gustu
prite pares a mie tropu lanzu;
e a mi dare anzu tardu o chito
a bracos de Romana non permito! (…)